‘Vervroegd pensioen straks niet te betalen voor lageropgeleide en werknemer in zwaar beroep’

Bij het Nidi, het Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut, doen ze al jaren onderzoek naar de gevolgen van dit beleid en hoe bedrijven en werknemers zich hierop voorbereiden. ,,We zien dat werkgevers zich er meer bewust van worden dat mensen langer moeten werken en gezond de eindstreep moeten halen. Daar wordt meer beleid voor gemaakt”, zegt Harry van Dalen, hoogleraar economie en onderzoeker bij het Nidi. ,,Dat is een omslag in het denken.”

Het gaat daarbij om maatregelen om oudere werknemers te ontzien, zoals flexibele werktijden of de mogelijkheid om meer thuis te werken. Ook worden maatregelen genomen om ouderen langer inzetbaar te houden door bijvoorbeeld scholing. In de praktijk blijkt dat hoger opgeleiden meer gebruik maken van dit soort maatregelen dan lager opgeleiden.

Dat geldt ook voor aanpassingen van het werk voor mensen die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn. Voor hoger opgeleiden kan die aanpassing in de helft van de gevallen. ,,Voor lager opgeleiden is dat een kwart”, aldus Van Dalen.

Daarnaast zijn ook de mogelijkheden om eerder te stoppen uitgebreid. Zo kunnen werknemers met deelpensioen. Daarbij gaan mensen één of meer dagen per week minder werken en ontvangen ze over die dagen een pensioenuitkering. Ook regelingen waarbij mensen minder gaan werken maar wel volledig pensioen opbouwen, komen in steeds meer cao’s.

Deze regelingen zijn vaak niet bereikbaar voor mensen met lage salarissen. Dat zijn vaak laaggeschoolden en mensen met zware beroepen. ,,Voor hen is het financieel niet haalbaar om loon in te leveren”, schetst Van Dalen. Ook voor bedrijven met veel laaggeschoolde werknemers kunnen de maatregelen een financiële last worden die ze niet kunnen dragen.

Een ander heikel punt is de positie van mensen met een zwaar beroep. Veel van die werknemers, die vaak al op jonge leeftijd begonnen met werken, zijn fysiek of mentaal versleten voor hun pensioendatum. Voor hen is er nu een regeling bedacht, waarbij ze maximaal drie jaar voor de pensioendatum kunnen stoppen met werken.

Die regeling moet nog worden uitgewerkt en dat zal een hoop gedoe geven, verwacht Van Dalen. ,,Je krijgt straks grote verschillen in de pensioenleeftijd van mensen.”

Dat kan scheve ogen geven. Zeker omdat de meeste mensen niet alleen kijken naar fysiek zwaar werk, maar ook naar gezondheid. ,,Ook mensen met een licht beroep kunnen zwaarbelast zijn, bijvoorbeeld mantelzorgers. Of mensen met een zwakke gezondheid. Moet je daar als werkgever rekening mee houden of kijk je alleen naar fysiek zware beroepen?”, geeft Van Dalen een dilemma aan. ,,Die regeling voor zware beroepen is geen gelopen race.”

Uit recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat de leeftijd waarop mensen met pensioen gaan inmiddels boven de 65 jaar ligt. ,,Dat heeft veel te maken met de hogere uittreedleeftijd van zzp’ers”, weet Van Dalen. Ook naar die groep moet goed worden gekeken, zegt de onderzoeker. ,,Sinds de pensioenleeftijd is verhoogd, raken veel meer oudere werknemers arbeidsongeschikt. Daar zitten veel zzp’ers bij.”

Is er in de toekomst nog wel pensioen? De pensioenpotten raken leeg. Daarom komt er straks een nieuw stelsel. Wat betekent dat voor jou? Benieuwd of jij nog kans maakt op pensioen? Pensioenonderzoeker Michael Visser (Universiteit van Tilburg, Nibud) legt uit hoe het zit met de toekomst van je pensioen.