De maatregelen op een rij: nachtje weg duurder, vliegtaks omhoog en salderingsregeling afgeschaft

De cijfers op een rij:

• Lastenverlichting en investeringen kosten de schatkist 14,7 miljard.
• Minder uitgeven levert 14,7 miljard extra op.
• En het verhogen van belastingen is goed voor 4,6 miljard extra inkomsten.
• Op de lange termijn geeft de overheid door dit pakket 4,7 miljard minder uit.

Waar komen al die miljarden vandaan en waar gaan ze heen? We beginnen met het zuur: de lastenverzwaringen.

Dit wordt duurder:

• Een nachtje hotel wordt duurder: het verlaagde btw-tarief van 9 procent voor overnachtingen verdwijnt, behalve voor kampeerterreinen. Ook de culturele sector heeft straks geen uitzonderingspositie meer. Theaters en musea moeten 21 procent btw gaan heffen op toegangskaartjes. Hier worden bioscopen en pretparken ontzien. En voor boeken, tijdschriften en kranten gaat de btw ook naar 21 procent.

• Vanaf 2027 komt er een circulaire plastic heffing (goed voor ruim een half miljard aan inkomsten per jaar).

• De belasting op gokken gaat omhoog van 30,5 procent naar 37,8 procent.

• De salderingsregeling – voordelig voor mensen met zonnepanelen – verdwijnt in 2027.

• Het aftrekken van giften door bedrijven bij het doen van aangifte van hun winstbelasting wordt beperkt.

• Hoe verder je vliegt, hoe hoger de vliegtaks die je gaat betalen. Dit gaat in vanaf 2027.

• De premie die werkgevers betalen voor het werkloosheidsfonds (AWF) gaat omhoog. Het gaat om de hoge versie (à 7,64 procent) van deze premie, die vooral geldt voor flexkrachten.

Dan de bezuinigingen. Dat is ook een flinke waslijst:

Hier wordt op bezuinigd:

• De maatschappelijke diensttijd wordt afgeschaft.

• Net als de subsidie ‘brede brugklassen’, gericht op zoveel mogelijk leerlingen met verschillende basisschooladviezen in klassen op middelbare scholen.

• Er wordt gesnoeid in extra uitgaven voor onder meer het hoger onderwijs en de wetenschap.

• Ook gaat het mes in extra geld om zorgpersoneel te werven.

• Minder ambtenaren levert ook een forse besparing op: de formerende partijen rekenen op een miljard euro op de lange termijn.

• Het afschaffen van de Spreidingswet scheelt het overmaken van een bonus voor gemeenten die er goed aan meedoen.

• De verhoging van het wettelijk minimumloon gaat niet door.

• Er gaat fors minder geld naar gemeenten en provincies.

• Er wordt bezuinigd op uitgaven aan de publieke gezondheid. Hoe is nog onduidelijk, wel dat het 300 miljoen moet opleveren op de lange termijn.

• De pot geld om extra leraren te verleiden in de Randstad les te komen geven verdwijnt.

• De kinderopvangtoeslag wordt niet verhoogd in lijn met de inflatie.

Nog meer bezuinigingen:

• Minder geld (2,5 miljard structureel) naar ontwikkelingssamenwerking en andere buitenlandse hulp.

• Een poging om minder aan de EU af te dragen moet op termijn 1,6 miljard opleveren. Als dat niet lukt, moet het geld ergens anders op bezuinigd worden volgens de kaassschaafmethode: op alle begrotingen een klein beetje.

• Minder asielzoekers levert op termijn 1 miljard op, verwacht de coalitie.

• Géén loonsverhoging voor rijksambtenaren in 2026, goed voor een bezuiniging van 600 miljoen.

• De subsidies voor het opwekken van duurzame energie worden afgeroomd, met 1 miljard euro per jaar.

• Met de kaasschaaf over andere subsidies, totdat er 1 miljard op bezuinigd is. Gaat bijvoorbeeld om geld voor het stimuleren van een gezonde levensstijl, inclusiviteit en medezeggenschap.

• De partijen willen minder internationale studenten. Als dat lukt, scheelt dat ook geld. Hier moet nog wel een plan van aanpak voor komen.

• Net als het bezuinigen op de Publieke Omroep. Dat levert een besparing van 100 miljoen euro per jaar op.

• Verder wordt de vergoeding voor openbaar vervoer voor Nederlandse studenten in het buitenland afgeschaft.

• En het collegegeld voor langstudeerders wordt verhoogd. Ieder jaar vertraging kost langstudeerders op die manier 3000 euro extra.

Bezuinigingen op zorg en sociale zekerheid:

• Bezuinigen op zorg gericht op werknemers moet 590 miljoen opleveren.

• Minder geld naar digitalisering van zorg in de wijkverpleging en gehandicaptenzorg.

• Er is afgesproken om de WW te hervormen, bijvoorbeeld door de periode dat je recht hebt om een werkloosheidsuitkering te verkorten van de huidige 2 jaar naar 18 maanden.

• Grote werkgevers niet meer compenseren voor de transitievergoeding die ze moeten betalen aan mensen die worden ontslagen vanwege langdurige arbeidsongeschiktheid.

• De tegemoetkoming voor kosten die arbeidsongeschikten ieder jaar krijgen wordt geschrapt.

• Als er minder asielzoekers naar Nederland komen, scheelt dat 100 miljoen aan bijstand. Dat is in ieder geval de verwachting van de partijen.

Bovenstaande bezuinigingen of belastingverhogingen worden ingezet om een reeks aan belastingverlagingen en investeringen te betalen.

Hier komt geld bij:

• Zoals het stutten van de koopkracht van middeninkomens, via een derde schijf in de inkomstenbelasting. Dit kost 2 miljard euro.

• De afbouw van dubbele heffingskorting wordt bevroren. Met andere woorden: het inperken van een belastingvoordeel voor huishoudens waarvan een persoon een uitkering krijgt wordt in de pauzestand gezet.

• Voor huishoudens ‘in de knel’ komt een half miljard per jaar beschikbaar via een nog uit te werken maatregel.

• Het kindgebonden budget gaat omhoog.

• De huurtoeslag gaat ook omhoog.

• En de grote klapper: het eigen risico in de zorg wordt voor de komende twee jaar bevroren en in 2027 gehalveerd. Dat kost structureel 5 miljard euro per jaar.

• Meer geld naar ouderenzorg, vanaf 2027.

• Boeren mogen weer rode diesel gebruiken. Dat scheelt hen 28 cent per liter brandstof, en kost de schatkist 141 miljoen euro per jaar.

Investeren in defensie en veiligheid:

• Om de NAVO-norm (2 procent van de begroting naar het leger) te halen, gaan de uitgaven aan defensie met 2,4 miljard per jaar omhoog.

• Boeren krijgen 500 miljoen euro per jaar om te helpen met natuurbeheer.

• Er komt extra geld voor ‘goed bestuur’ en de rechtsstaat. Uiteindelijk wil het kabinet 200 miljoen per jaar gaan uitgegeven aan het oprichten van een constitutioneel hof, de invoering van een nieuw kiesstelsel en meer geld voor rechtspraak.

• Honderden miljoenen (300 om precies te zijn) per jaar naar politie en andere veiligheidsdiensten.

Deze belastingverhogingen worden teruggedraaid:

• Het belasten van de inkoop van eigen aandelen door bedrijven gaat niet door. Dat levert het bedrijfsleven 800 miljoen euro belastingvoordeel per jaar op.

• Ook een belastingverhoging van het MKB gaat niet door.

• Het verhogen van de energiebelasting op gas voor grootverbruikers wordt teruggedraaid. Dat scheelt structureel 227 miljoen per jaar aan inkomsten voor de schatkist.

• Het verhogen van de belasting op inkomsten uit (een aandeel in) een bedrijf wordt teruggedraaid. Het tarief in box 2 gaat van 33 procent terug naar 31 procent.

• De belasting in box 3 – dat is op sparen en beleggen – gaat omlaag. Hoeveel is onduidelijk, de vier partijen hebben er 100 miljoen voor over om spaarders en beleggers te pleasen.

• Autorijdend Nederland heeft ook niets te klagen: de verlaging van de accijns op brandstof blijft ook volgend jaar nog van kracht. Dat heeft een prijskaartje van ruim 1,5 miljard euro.

• Ook voor kleinverbruikers gaat de energiebelasting op gas omlaag, met 2,82 cent per kubieke meter. Dat kost de schatkist 357 miljoen euro.

• Bedrijven mogen meer rente (die ze moeten betalen en ontvangen) van hun winst aftrekken bij het doen van aangifte van de vennootschapsbelasting. Dat scheelt het bedrijfsleven 419 miljoen euro aan belasting per jaar.

• Studenten van de zogeheten pechgeneratie krijgen een tegemoetkoming voor de schulden die ze hebben opgebouwd tijdens het inmiddels weer afgeschafte leenstelsel. Hiervoor wordt 1,4 miljard euro uitgegeven.

Dan zijn er nog enkele grote projecten waar de partijen mee aan de slag willen. Of juist mee willen stoppen.

• Er wordt onder meer 5 miljard gestoken in woningbouw.

• En nog eens 2,5 miljard in (nieuwe) wegen, al dan niet van en naar de nieuwbouw.

• Voor het opkopen van boeren en subsidies om de agrarische sector te helpen innoveren is een bedrag van 5 miljard beschikbaar.

• Er wordt 9,5 miljard euro extra geïnvesteerd in de bouw van geen twee, maar zelfs vier extra kerncentrales.

• Investeringsvehikel InvestNL wordt gespekt met 1 miljard euro extra.

Op deze fondsen wordt bezuinigd:

• Het Nationale Groeifonds (ook wel bekend als het Wopke-Wiebesfonds) wordt juist de nek omgedraaid. Er zouden nog twee rondes komen waarin een bedrag van 6,8 miljard aan subsidies te verdelen was. Die gaan niet door.

• Op het Fonds Onderzoek en Wetenschap wordt 1 miljard bezuinigd.

• En het Transitiefonds – beter bekend als het stikstoffonds – wordt opgeheven. Dat levert 20,5 miljard euro op. Uit dit fonds zouden maatregelen betaald worden om het stikstofprobleem op te lossen. Ook het terugdringen van broeikasgassen door de landbouw en het verbeteren van de waterkwaliteit zou uit dit fonds betaald worden.

• Het Klimaatfonds blijft wel bestaan, maar wel verlaagd met 1,2 miljard euro.