D66 en PvdA: Hersteloperatie na vrouwenbesnijdenis in basisverzekering

Als je als vrouw de pech hebt om door je achtergrond het slachtoffer te worden van vrouwelijke genitale verminking, wacht een leven vol pijn en klachten. Vrouwen bij wie de schaamlippen en/of de clitoris zijn weggesneden of geknipt, hebben chronische pijn, kunnen moeilijk plassen en menstrueren, krijgen vaak infecties en hebben problemen met seks en vruchtbaarheid. Er is een oplossing: een operatie waarbij vorm en functie van de vagina worden hersteld. Alleen moeten vrouwen de ingreep zelf betalen.

In Nederland wonen ongeveer 29.000 vrouwen van wie de vagina een beetje of ernstig is verminkt, becijferde expertisecentrum Pharos. Ze komen voor het overgrote deel uit de Hoorn van Afrika – delen van de wereld waar het vaak al eeuwen cultureel geaccepteerd is om vrouwen zonder enige medische noodzaak te besnijden en de vagina deels dicht te naaien. Vaak blijft er dan nog maar een kleine opening over.

In 2014 trok D66 al aan de bel bij toenmalig zorgminister Edith Schippers: de hersteloperatie moest worden vergoed. De VVD-bewindsvrouw was het met de – destijds – oppositiepartij eens. Maar eerst moest een werkgroep van plastisch chirurgen en gynaecologen zich erover buigen. Die werkgroep heeft in mei 2018 een eerste concept van een nieuwe leidraad ingeleverd bij het ministerie, maar tot ontsteltenis van – inmiddels – regeringspartij D66 wordt daarin wordt over de vergoeding van de hersteloperatie met geen woord gerept.

Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma, die als diplomaat in onder andere Soedan ‘de verschrikkelijke consequenties’ zelf zag, vindt dat onbegrijpelijk. ,,Ik wil niet langer wachten. We doen er alles aan om vrouwenbesnijdenis in het buitenland te voorkomen, maar de vrouwen die hier moeite hebben met plassen of iets vreugdevols als seks worden aan hun lot overgelaten. Dit is ook een maatschappelijke opdracht.”

Alle lichamelijke en mentale klachten waarmee vrouwen door de besnijdenis te maken krijgen, worden wél vergoed door de basisverzekering. Sjoerdsma begrijpt dat niet. ,,Wel de symptoombestrijding vergoeden, maar niet de oorzaak.” Hij stelt samen met zijn partijgenoot Rens Raemakers Kamervragen aan minister Bruno Bruins voor Medische Zorg.

PvdA-Kamerlid Lilianne Ploumen pleit woensdag voor het opnemen van de hersteloperaties in het basispakket bij de begrotingsbehandeling van het ministerie van Volksgezondheid. ,,Met een deadline op 31 december 2018, zodat het per 1 januari 2019 opgenomen kan worden in het basispakket. De minister moet echt worden aangezet tot actie.”

De Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie (NVOG), verantwoordelijk voor de nieuwe conceptrichtlijn, vindt dat iedere vrouw het recht heeft om te weten dat een hersteloperatie een optie is, maar benadrukt tegelijkertijd dat zij enkel een medische leidraad schrijven. ,,Wij gaan niet over de vergoeding”, aldus gynaecoloog Hans Duvekot van de NVOG.