Kabinet duwt een echte lockdown nog even voor zich uit

Het mag geen persconferentie heten, maar premier Mark Rutte en minister Hugo de Jonge houden dinsdagavond nog maar eens hun ‘houd-je-alsjeblieft-aan-de-regels’-toespraak. Nieuwe, strengere maatregelen, houdt het kabinet volgens bronnen nog achter de hand. Dus blijft de huidige, gedeeltelijke lockdown nog zeker van kracht tot 12 november. Met nadruk op: nog zeker.

Twaalf dagen na afkondiging van het vorige maatregelenpakket lijkt immers het lek nog niet boven. Het RIVM meldde vandaag weer meer dan 10.000 besmettingen, waarmee het aantal geïnfecteerde personen de afgelopen zeven dagen 17 procent hoger lag dan een week eerder.

En nee, dat is niet te verklaren doordat er meer getest wordt. Het aantal positieve tests stijgt harder dan het totaal aantal afgenomen tests. Het effect van het sluiten van de horeca, het alcoholverbod ‘s avonds en het stilleggen van sportcompetities, blijft vooralsnog uit.

Tijd

Toch sprak het kabinet zondag in het Catshuis al af zichzelf nog wat tijd te gunnen. De maatregelen zijn vandaag elf dagen van kracht, het effect zou zich misschien nog aan het einde van de week kunnen manifesteren. Zo duwt het kabinet nieuwe ingrepen nog even voor zich uit.

Premier Rutte verschafte zich vrijdag na de ministerraad terloops al wat extra tijd. Hoewel hij het liefst op dinsdagen (19.00 uur, vaste prik) het land klaarheid verschaft, zei hij vrijdag expliciet dat dit wel eens ‘later in de week’ zou kunnen worden. Effect van de maatregelen van 14 oktober ‘kun je echt pas de komende tijd zien’. “Nu besluiten tot een veel verdergaande lockdown, terwijl je nog niet echt de effecten van die cijfers ziet, heeft ook enorme gevolgen voor onze samenleving.”

Die gedachte waarde zondag ook rond in het Catshuis, waar vier uur lang werd gediscussieerd tussen betrokken ministers en RIVM-kopstuk Jaap van Dissel.

Harder ingrijpen

Natuurlijk gaan er ook stemmen op voor harder ingrijpen. Het zogenoemde Red Team, de groep wetenschappers die het Outbreak Management Team van tegenspraak voorziet, is daar voorstander van. Het team opperde vrijdag nog een totale lockdown, waarbij alle scholen twee weken dichtgaan en alleen supermarkten en apotheken openblijven.

Toch voelt het kabinet daar weinig voor. Volgens ingewijden zouden adviseurs van het RIVM en economisch deskundigen zwaardere maatregelen ook aan afzonderlijke ministers hebben afgeraden. De sociale gevolgen zouden zich dan nog zwaarder laten voelen, bijvoorbeeld in het onderwijs en bij ouderen. Nu al vereenzamen studenten. In het OMT spreekt men onomwonden van ‘schade’ die jongeren wordt toegebracht.

En ouderen die nog thuis wonen zouden dan helemaal geen bezoek meer van familie mogen ontvangen.

Economische driehoek

Ook de economische driehoek in het kabinet, bestaande uit Wopke Hoekstra (Financiën), Wouter Koolmees (Sociale Zaken) en Eric Wiebes (Economische Zaken) is huiverig. Als het kabinet naar de volgende set maatregelen grijpt in de zogenoemde routekaart, blijft de horeca dicht en worden alle binnenactiviteiten verboden. Dit zou leiden tot nog meer faillissementen en werkloosheid.

Het Centraal Planbureau (CPB) zei in augustus nog dat de economische krimp in ons land gunstig afsteekt bij bijvoorbeeld Spanje en het Verenigd Koninkrijk, onder meer omdat Nederland voor de ‘iets lichtere lockdown’ koos.

Daarentegen stelde het Internationaal Monetair Fonds (IMF) eerder deze maand juist dat ‘halfzachte maatregelen’ schadelijker zijn voor de economie dan een ‘snelle, stevige lockdown’. Een studie naar de eerste coronacrisismaanden in 128 landen zou dat aantonen. Juist na een snelle afremming van het aantal infecties, zou er sneller economisch herstel zijn, omdat het consumentenvertrouwen ook rapper terug zou keren.

‘Echte’ lockdown

Toch lijkt een ‘echte’ lockdown überhaupt geen optie in ons land. Ook bij wat een gehele lockdown wordt genoemd in de routekaart van het kabinet blijven winkels open, net als lagere en middelbare scholen. Wel moet iedereen thuisblijven, behalve voor boodschappen, en zijn verdere reizen in binnen- en buitenland verboden.

Het kabinet houdt die kaart vandaag hoe dan ook nog tegen de borst, hopend dat de besmettingscijfers afvlakken of dalen de komende dagen. Premier Rutte zal een beroep doen op onze lange adem, zeker omdat Jaap van Dissel al liet doorschemeren dat het huidige pakket maatregelen wel eens tot december nodig zouden kunnen zijn.

Tot ieders spijt zou hij daar zomaar gelijk in kunnen gaan krijgen.