Hagenaars frauderen voor zeker 42 miljoen met bijstandsuitkeringen: ‘Dit is schrikbarend’

Politieke partijen zijn verbijsterd door de hoogte van het fraudebedrag. ,,Dit zijn werkelijk schrikbarende cijfers”, zegt Janice Roopram van Groep de Mos/Hart voor Den Haag. ,,Wij vinden dat elke fout uitgekeerde euro door de gemeente teruggehaald moet worden.” Ook de VVD noemt de cijfers ‘schokkend’. ,,Ruim veertig miljoen euro aan fraude is een gigantisch bedrag”, zegt raadslid Judith Oudshoorn. ,,Stel je eens voor wat we als gemeente allemaal met dat geld zouden kunnen doen?” Boos is ze ook: ,,We hebben een systeem waarin werkende mensen betalen voor mensen die niet kunnen werken. Het is afschuwelijk als daar misbruik van wordt gemaakt. Dit ondermijnt het draagvlak voor de uitkeringen.”

In totaal hebben bijna 20.000 Hagenaars een bijstandsschuld bij de gemeente, zo blijkt uit de brief van de Haagse wethouder. Gemiddeld moeten zij elk iets meer dan 4000 euro aan te veel ontvangen bijstandsuitkeringen terugbetalen. Zo loopt de Haagse bijstandsschuld op tot 81,5 miljoen euro. Van dat bedrag kan het stadsbestuur niet alles specificeren, maar zeker 42 miljoen euro moet worden terugbetaald vanwege fraude en zeker 22 miljoen euro heeft onschuldiger oorzaken.

Aanvragers van een bijstandsuitkering krijgen bijvoorbeeld automatisch een voorschot dat later terugbetaald moet worden als de uitkering toch niet nodig blijkt of mogelijk is. Ook kunnen Hagenaars die parttime werken met een flexibel contract hun inkomsten vaak lastig inschatten, zodat ze soms uitkeringsgeld terug moeten betalen.

Bij bijstandsfraude gaat het ook niet altijd om zware gevallen. Vaak betreft het uitkeringsgerechtigden die de gemeente niet tijdig informeren over veranderingen in hun inkomen of in hun woonsituatie, zegt de gemeente. Daardoor krijgen ze een uitkering waarop ze geen recht meer hebben of waarop ze minder recht hebben.

Voor de Haagse VVD is de bijstandsfraude een heikel punt. De partij wil dat het misbruik intensiever wordt aangepakt. ,,Daar hebben we ons in de coalitieonderhandelingen met succes hard voor gemaakt. We wachten er met smart op.” Ook moet er meer geld naar fraudebestrijding. ,,Dan hebben we meer mankracht om het geld terug te halen”, zegt raadslid Oudshoorn.

Vorig jaar is Den Haag al wel begonnen met het doorlichten van haar werklozenbestand. Zesduizend Hagenaren die langer dan 1,5 jaar bijstand krijgen, werden in het eerste halfjaar gecontroleerd. Van hen verloren er 115 hun uitkering vanwege fraude. Ook bleek dat veel mensen meer bijstand kregen dan waar ze recht op hebben. Bijvoorbeeld omdat ze in huis woonden met meerdere uitkeringsgerechtigden. In zo’n geval wordt de uitkering van alle bewoners gekort, maar dit bleek lang niet altijd te zijn gebeurd.

Voor wie niet gefraudeerd heeft maar wel te veel bijstand heeft ontvangen, is Den Haag redelijk coulant. Als zij goed meewerken aan een betalingsregeling worden de schulden na vier jaar in geheel kwijtgescholden. Schuld door fraude scheldt de gemeente na tien jaar kwijt, op voorwaarde dat de betrokkene heeft meegewerkt aan een betalingsregeling.

De gemeente Den Haag benadrukt dat de handhaving van bijstandsfraude niet alleen bestaat uit het opsporen en beboeten van de fraude. Ook preventie en voorlichting zijn bijvoorbeeld van groot belang voor het terugdringen van bijstandsschuld. ,,Een totale aanpak draagt ertoe bij dat burgers hun verplichtingen beter naleven.”