Kanawu Radio number 1 news portal
Nog vijf dagen, dan is het eindelijk zover: brexit. Een historische gebeurtenis die miljoenen levens ontregelt, aan beide kanten van de Noordzee. Hoe? Een aantal gewone mensen legt het uit. ,,Nooit gedacht dat ik mijn paspoort zou kwijtraken.
Je zou kunnen denken dat de brexit, die op 1 februari een feit is, een administratieve formaliteit is geworden. Er ligt toch een deal tussen de Europese Unie (EU) en de Britse premier Boris Johnson? Bovendien hebben Europa en het Verenigd Koninkrijk (VK) vanaf 1 februari elf maanden de tijd om afspraken te maken over hun relatie in de toekomst. Een lastige broer verlaat de familie maar wordt nu onze buurman, prima toch?
Het is te makkelijk gedacht. Want voor talloze mensen is de uittreding van het VK een gebeurtenis die blijvend sporen nalaat, hoe ordelijk de boel ook verloopt. Om te beginnen voor al die mensen op het Britse eiland zelf. Sinds de discussie over brexit voor het referendum van 23 juni 2016 losbarstte, is het koninkrijk allesbehalve verenigd. ,,Het fanatisme waarmee mensen er onderling over discussiëren, is echt ongezond. Er is zoveel haat”, merkt Claudia Godden-Koorevaar (30).
Lees verder onder het kader
Wat zijn de concrete gevolgen van de brexit per 1 februari?
Tot 31 december: bijna niets.
2020 geldt als een overgangsperiode. Alle regels en verdragen blijven geldig. De EU en het Verenigd Koninkrijk zullen die tijd gebruiken om afspraken te maken over de toekomst. Denk bijvoorbeeld aan: hoe verdelen we het viswater op de Noordzee? Hoe hoog worden de invoerheffingen?
Vanaf 2021: wel buren, geen familie.
Op 1 januari 2021 is als het goed is alles netjes geregeld en verlaat het VK definitief de Europese familie. Voortaan is het land een buurman, zoals bijvoorbeeld Noorwegen en, nog wat verder, IJsland.
Nederlandse ondernemers zullen vanaf 2021 last krijgen van de brexit. Vrij verkeer van goederen tussen de EU en het VK is niet meer mogelijk. Dat betekent aansluiten bij de douane en invoerheffingen.
Nederlanders in het VK: verblijf verzekerd.
Nederlanders die aan de overkant van de Noordzee wonen en werken, kunnen gewoon blijven. Dat is een van de hoekstenen van het gesloten brexitakkoord tussen de EU en het VK. Hoe het permanent verblijf administratief precies geregeld wordt, is nog niet duidelijk.
Je kunt ook na 2020 lekker op vakantie naar Londen of Schotland. Voor een verblijf dat korter duurt dan drie maanden, heb je ook straks geen visum nodig.
Sinds tien jaar woont de Nederlandse in de kustplaats Ramsgate, een half uur rijden van de Kanaaltunnel. Ze kwam er terecht toen ze tijdens een stage Engelsman Vince ontmoette. Hij is nu haar man, en sinds een halfjaar zijn Claudia en Vince de ouders van een prachtige dochter: Grace. Op 1 februari verandert er voor Claudia op het oog niet heel veel. Omdat ze al zolang in Engeland woont, heeft ze de zekerheid dat ze gewoon mag blijven, met behoud van haar Nederlandse paspoort.
Toch voelt alles anders. ,,Ik weet heus wel dat ze me niet zomaar het land uit zullen zetten. Maar straks ben ik echt een buitenlandse, en dat is een raar gevoel. Vooral als je ziet hoe de haat tegen buitenlanders hier de laatste jaren is gegroeid. Ik merk dat ik op straat geen Nederlands praat tegen mijn dochtertje. Raar, maar waar.”
Ze koopt er weinig voor, de belofte dat alles wel goed zal komen. ,,Nu wordt gezegd dat je mag blijven. Maar na deze regering komt er een volgende regering. Hoe gaat die met de niet-Britten om? Moet ik straks een visum hebben, moet ik daar misschien voor gaan betalen? Het voelt heel raar om je over dat soort dingen druk te moeten maken.”
Britse paspoort kwijt
Kate McWilliams (52) uit Leidschendam vertelde vorig jaar in deze krant dat ze door de brexit niet meer wist wat ze moest doen: haar Britse paspoort houden of zich laten naturaliseren tot Nederlandse. ,,,Soms word ik ‘s nachts wakker, in paniek”, zei ze toen. Nu heeft ze de beslissing genomen: ze heeft een aanvraag ingediend voor een Nederlands paspoort. ,,Ik had voor 2016 nooit kunnen denken dat ik een paar jaar later mijn Britse paspoort kwijt zou raken”, sipt McWilliams, die al dertig jaar in Nederland woont.
Maar het gaat dus wel gebeuren. Waarom? Ook McWilliams heeft toch de zekerheid dat ze in Nederland mag blijven? ,,Klopt. Maar ik verlies door de brexit wel mijn recht om vrij door Europa te kunnen reizen. Ik heb een kleindochter in Frankrijk, moet voor mijn werk soms naar het buitenland. Daarom ben ik heel systematisch gaan nadenken wat de beste optie zou zijn: een Nederlands of een Brits paspoort. Uiteindelijk heb ik voor Nederland gekozen.”
Een andere nationaliteit aannemen, dat is nogal wat. ,,Het voelt raar, ik was ook echt emotioneel toen ik op het gemeentehuis de formulieren invulde. Ik vind het gewoon niet eerlijk. Ik raak door een referendum waarin ik zelf niet mocht meestemmen mijn nationaliteit kwijt.”
Economische onzekerheid
Om maar aan te geven dat brexit geen peulenschil is, ondanks de deal tussen Europa en Boris Johnson. Behalve persoonlijk leed of ongemak zorgt het ook voor veel economische onzekerheid. Jean Titulaer, strategic customs specialist bij transportbedrijf KLG Europe in Venlo, is al een paar jaar druk om het bedrijf zo goed mogelijk klaar te maken voor de brexit. ,,We hebben zelfs een nieuwe vestiging in Bradford geopend om straks alle douanehandelingen in eigen beheer uit te kunnen voeren.”
Met de douanecontroles – ook die blijven tot 1 januari 2021 nog achterwege – komen er straks ook invoerheffingen over en weer. Hoe hoog ze worden: daarover zullen de EU en het VK de rest van het jaar in de slag moeten. ,,Achttien procent van onze zendingen gaat naar het VK, 35.000 per jaar, 20.000 gaan de andere kant op”, zegt Titulaer. ,,Dus het is ook voor ons heel spannend wat dat gaat betekenen voor de handel. Je merkt nu al dat sommige bedrijven zich voorzichtig op andere afzetmarkten gaan richten.”
Voor Claudia Godden en haar man zijn de toekomstige invoerheffingen een groot schrikbeeld. ,,Vince heeft samen met zijn ouders en zwager een meubelstoffeerderij. Ze halen veel stoffen uit Europa, Italië bijvoorbeeld. Ze zijn heel bang voor stijgende prijzen en de gevolgen daarvan voor hun bedrijf.”
Fish and chips
De gewone Engelsman zal de gevolgen in 2021 ook meteen gaan merken, voorspelt Titulaer. ,,De friet voor de fish and chips komt gewoon van de Aviko, de vis wordt in Nederland bewerkt. Dat wordt allemaal duurder.”
De economie is sowieso een onzekere factor. Bloomberg Economics berekende onlangs dat de onzekere aanloop naar de brexit het VK de afgelopen jaren al 130 miljard pond (bijna 155 miljard euro) aan economische groei zou hebben gekost. Godden vreest de prijsstijgingen in de supermarkt. En wat gebeurt er met de huizenmarkt? ,,We hebben in 2018 een huis gekocht met twee slaapkamers. Als er meer gezinsuitbreiding komt, zou je graag naar een grotere woning willen.”
Fijn land
Een levensgroot cliché, maar het is afwachten. Misschien valt het allemaal wel mee en gedijt het Britse eiland wel prima in vrijheid. Hoe dan ook: ,,Het blijft een fijn land om in te wonen”, zegt Godden. ,,Ik ga niet meer terug.”
Voor Kate McWilliams geldt juist het omgekeerde. ,,Ik weet nu dat mijn verdere leven hier in Nederland zal zijn. Ergens is dat nu ook een opluchting. Misschien is het mijn land gewoon niet meer. Ik moest kiezen tussen het VK en Europa. Ik heb gekozen voor Europa.”
Bekijk hier al onze video’s over de brexit:
