Ook na een deal is de brexit voor Nederland helemaal niet zo leuk

Wat betekent het voor Nederland als de nu gesloten brexitdeal na Brussel ook in Londen aangenomen wordt? Dan kunnen we rustig slapen, maar niet te lang, leert een rondgang.

Laten we beginnen met een rustgevende gedachte: mocht het gisteren gesloten brexitakkoord het redden, dan verandert er voor toeristen en andersoortige reislustigen die het Kanaal willen oversteken nauwelijks iets. Niet tijdens de overgangsperiode tot (dat is de planning) 31 december 2020, en niet daarna.

,,Mensen die korter dan drie maanden in het Verenigd Koninkrijk verblijven, hebben ook straks geen visum nodig”, zegt Mike Pinckaers van de ANWB. ,,Misschien zijn de controles op vliegvelden en bij de boot wat intensiever, maar dat zie je nu ook al door de strengere immigratiewetten in het VK.”

Reizigers zullen dus weinig last ondervinden. Wel een beetje jammer: de koers van de Britse pond, die na het brexitreferendum kelderde, zal na een ordelijke brexit volgens experts stijgen. Dat maakt een vakantieverblijf in pak ‘m beet Wales of Schotland voor ons een stukje duurder.

Positief scenario?

Die relatief duurdere pond is dan wel weer gunstig voor onze export, zou je zeggen, want Nederlandse producten zijn daardoor in verhouding goedkoper voor de Britten. Is een brexit mét deal daarmee een economisch positief scenario?

Onderne­mers moeten zich afvragen of het VK voor hen een aantrekke­lijk land blijft om zaken mee te doen

Zeker niet, stelt Jonathan Zeitlin, politicoloog aan de Universiteit van Amsterdam. ,,Het VK stapt uit de douane-unie en dus komen de grenscontroles voor goederen na de overgangsperiode terug. Voor sommige verse producten, zoals bloemen, groenten en fruit, kan dat echt een probleem zijn.”

Zeitlin ziet nog een ander, misschien wel groter risico. ,,Johnson zal na de brexit zijn eigen economische koers gaan varen. Hoe meer die afwijkt van de Europese koers, hoe moeilijker het voor de EU zal zijn om soepele afspraken met het VK te maken. Johnson lijkt toe te willen naar een economie met minder regels en lage belastingen, naar het model van Singapore, en hij zou zich meer willen richten op landen als de Verenigde Staten en Canada. Dat maakt nogal wat uit voor Nederlandse ondernemers. Zij moeten zich afvragen of het VK voor hen een aantrekkelijk land blijft om zaken mee te doen.”

Echte werk moet nog gebeuren

De samenvatting: we kunnen rustig slapen, maar ook weer niet te lang. Want er mag dan een deal zijn, dat betekent niet dat alles hetzelfde blijft. Verre van zelfs. Dat zien ze ook bij werkgeversorganisatie VNO-NCW. ‘Bepalend voor de handelsrelatie met het VK is vooral het toekomstakkoord over de handel en investeringen’, melden de werkgevers in een verklaring. ‘Daarvan staan alleen nog maar enkele politieke hoofdlijnen vast. Het echte werk moet nog gebeuren.’

We zijn er dus nog lang niet. De brexit zal, ook als de deal het redt, nog voor veel hoofdbrekens zorgen. En voor ellenlange vergaderingen tussen de Britten en de 27 overgebleven EU-landen. Want van wie is bijvoorbeeld de vis die in de Noordzee tussen Nederland en het Britse eiland zwemt? Het is nog helemaal niet bepaald.

,,Ze hebben de moeilijke dingen voor zich uitgeschoven”, zegt voorzitter Johan Nooitgedagt van de Nederlandse Vissersbond. ,,De brexitdeal zou voor onze visserijsector wel lucht geven, want dan kunnen we tot en met eind 2020 door op dezelfde voet. Maar komen er vervolgens in 2020 geen goede afspraken, dan kan het altijd nog uitdraaien op de volledige afsluiting van de Britse wateren voor onze vissers. Dat zou echt een ramp zijn.”

Een brexitdeal: het lijkt een sluitstuk, maar kan veel beter beschouwd worden als een begin, zegt hoogleraar Zeitlin. ,,Er zijn nog ontzettend veel vragen.”