Je tankt veertig komma achtentwintig liter benzine, maar wie zegt dat die exacte hoeveelheid autobrandstof écht uit de slang komt? Inspecteur Gijs Stek van Agentschap Telecom rijdt het land door en controleert de ruim vierduizend pompstations.
Een woensdagmiddag in juni, een wit minibusje met opschrift ‘Inspectie benzinepompen & lpg installaties’ draait Shell’s tankstation aan de AC Verhoefweg te Nieuwegein op. Inspecteur Gijs Stek (61) parkeert de Peugeot en loopt de pompshop binnen. ,,Even me aanmelden bij de medewerker.”
Elke benzinepomp mag er op 100 liter een halve liter boven of onder zitten
Een moment later duwt hij een op wielen gemonteerde, oranje kolf richting de pompen. Stek toont een doos met tientallen sleutels. ,,Hierin zitten de sleutels van alle typen tankstations van Nederland.”
Als hij de pompstraat met pylonen heeft afgezet, opent de inspecteur de pompkast. Een serie tandwielen verschijnen, ze dienen om de benzine uit de onder het station gelegen opslagtank op te zuigen. Elke tank bevat tot 30.000 tot 50.000 liter brandstof, een opslagtank voor trucks tot wel 100.000 liter. ,,Kijk, als ik het vulpistool alleen maar vastpak, beginnen de wielen al te draaien. Automobilisten kunnen daardoor als ze knijpen meteen benzine tanken.”
Een halve liter verschil
De controle begint: inspecteur Stek brengt het vulpistool naar de kolf en tankt exact twintig liter Euro95 af. Vervolgens werpt hij een blik op de aan de buitenkant bevestigde cilinder, die volgelopen is met benzine. Op iedere honderd getankte liters mag een pomp er tot een halve liter naast zitten, doceert de inspecteur. ,,Zowel in negatieve als in positieve zin.”
Bij deze pomp bedraagt de afwijking omgerekend een tiende liter. ,,De automobilist krijgt dus op 100 liter benzine 0,1 liter te weinig. Dat is ruim binnen de bandbreedte, heel netjes.” Als Stek de benzine terug de opslagtank in heeft laten vloeien, vervolgt hij zijn controle. Ook bij de dieselpomp is alles in orde, per honderd liter krijgen automobilisten zelfs vijfhonderdste liter meer. De lpg-pomp verderop geeft nul afwijking.
Fraude
Al met al heeft dit Shell-station in Nieuwegein zijn zaakjes uitstekend voor elkaar, concludeert Stek als hij in de pompshop alle data in zijn laptop invoert. Dat geldt tegenwoordig voor vrijwel alle pompstations. Het laatste serieuze geval dat hij zich herinnert dateert van jaren terug. ,,Toen was er wat mis met de pulsteller die het aantal getankte liters registreert. Mensen betaalden daardoor teveel.” Fraude ziet hij eigenlijk nooit, doorgaans zijn er mechanische mankementen of gebrekkig onderhoud.
De afname van gesjoemel komt deels doordat meetapparatuur steeds accurater is. Andere reden ligt in de strenge voorschriften die de grote oliemaatschappijen stellen, zegt Agentschap Telecom. Van de ruim vierduizend pompstations in Nederland is tot 95 procent gelieerd aan grote spelers als Shell, Esso, Total of BP. Zij eisen dat alles volgens het boekje verloopt en dat lokale ondernemers met bonafide onderhoudsbedrijven werken.
Dat blijkt ook in Nieuwegein. De zegels op pulsteller en vloeistofmeter deugen, de stickers op apparatuur met datum van onderhoud komen allen van erkende keurders.
Automobilisten mondig
De grote spelers houden elkaar bovendien nauwlettend in de gaten. Als een Esso een nieuwe toevoeging in zijn brandstoffen stopt, komt de concurrentie meteen langs om een en ander te checken. Overigens gaat niet Agentschap Telecom, maar de NVWA over de samenstelling van brandstof.
Nederlandse automobilisten zijn daarnaast mondig. ,,Zodra ze vermoeden dat er iets niet klopt, maken ze daar melding van”, vertelt Stek. Agentschap Telecom rukt dan uit voor een bezoekje. ,,Zo ben ik maandag nog uitgereden voor twee klachten.” Die bleken ongegrond. ,,Het zit vooral tussen de oren. Veel mensen vertrouwen het niet als een station met de prijzen stunt. Ook als de benzineprijs in korte tijd snel oploopt, ontvangen we beduidend meer meldingen.”
Onvoorspelbaarder
Fraude komen we eigenlijk nooit meer tegen
Agentschap Telecom keurt jaarlijks 2500 pompen op tankstations. Zo’n check gebeurt willekeurig. ,,Vroeger konden pomphouders uitrekenen wanneer ze aan de beurt waren. Nu doen we de regio’s random. Zo worden controles onvoorspelbaarder.”
Een kil onthaal krijgen de controleurs zelden. Wel is er geregeld onbekendheid met Agentschap Telecom. ,,De tijden dat pompmedewerkers dertig jaar op hetzelfde tankstation zaten, is lang voorbij.” Automobilisten doen eveneens zelden moeilijk als Stek tijdelijk enkele pompen blokkeert. Al helemaal niet nu er sinds kort ‘Inspectie benzinepompen & lpg installaties’ op het witte busje staat. ,,Daarvoor riepen mensen nog wel eens ,,schiet op, ik wil tanken!”
Hercontrole
Sommige automobilisten blijken zelfs prima op de hoogte. ,,Is dit een eerlijke pomp?”, vraagt de bestuurder van een Mercedes-minibusje. ,,Je moet dat BP-station hier vlakbij hebben, daar is echt wat mis mee…”
Na de controle maakt inspecteur Stek rapport op. Deugt er iets niet dat kan hij de pomp tijdelijk buiten werking stellen. Bij kleine gebreken krijgt de pomphouder gelegenheid om het gebrek te herstellen. Na twee maanden voert Agentschap Telecom dan een hercontrole uit. ,,Die check is in tegenstelling tot de eerste controle voor eigen rekening.”
Meer dan telecom
In tegenstelling tot wat de naam suggereert houdt Agentschap Telecom zich tegenwoordig met veel meer dan mobiele telefonie, kabelnetwerken en etherpiraterij bezig. De toezichthouder kreeg afgelopen decennium diverse extra taken, waaronder het checken van benzinepompen. Andere ‘vreemde’ taak is het bewaken van de leeftijdgrenzen op films in de winkel, of in de bioscoop en op tv. Hetzelfde geldt voor computergames. De inspecteurs controleren verder of door juweliers en handelaren verkochte sieraden de juiste keurmerken bezitten. Die zegels dienen te corresponderen met het aanwezige karaat aan goud, zilver en platina. Agentschap Telecom checkt tenslotte of meetinstrumenten als weegschalen het juiste gewicht aangeven.