In Nederland woedt een heuse jeukgolf, dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Nederlands instituut voor onderzoek van de gezondheidszorg (Nivel). Normaal melden zich wekelijks ongeveer twintig op de 100.000 mensen bij de huisarts met jeuk, maar afgelopen week waren dit er zo’n 85. Nivel en de Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV): ,,Als je deze cijfers ziet kun je zeker spreken van een jeukgolf door de eikenprocessierups.’’ Wachtkamers van huisartsenpraktijken zitten vol met mensen die last hebben van het harige beestje en ook telefonisch ontvangen huisartsen veel vragen. ,,Normaal melden zich elke week zo’n twintig op de 100.000 mensen met jeukklachten bij de huisarts. Nu zitten we op het viervoudige daarvan,’’ verklaart huisarts-epidemioloog Gé Donker van het Nivel. ,,Het aantal mensen met jeuk is de afgelopen jaren niet zo hoog geweest.’’
Ter vergelijking: men spreekt van een griepepidemie als gedurende twee weken meer dan vijftig op de 100.000 mensen zich bij de huisarts melden met griepklachten. Hoe de jeuk wordt veroorzaakt? ,,Door die haren van de processierups,’’ licht huisarts Donker toe. ,,De haartjes van de rups gaan in de huid zitten.’’
Sinds het Nivel jeuk is gaan administreren in 2016 is er niet eerder zo’n piek geweest, weet Donker die zelf ook werkt in een huisartsenpraktijk in het Drentse Hoogeveen. ,,Vorig jaar waren er ook al meer rupsen, maar dit jaar springt er echt uit. Jaren geleden begon de opmars van de eikenprocessierups in Brabant, maar nu zit hij in heel Nederland. Drenthe, Overijssel en eigenlijk op alle plekken waar bomen zijn. Het lijkt erop dat het alleen op de Waddeneilanden nog een beetje meevalt.’’
Lees door onder de grafiek
De Landelijke Huisartsen Vereniging herkent de stortvloed aan jeukklachten als gevolg van de eikenprocessierups. ,,Het leidt tot veel huisartsenbezoek en drukte. We zien het allemaal en het is goed dat het Nivel deze cijfers nu bijhoudt,’’ aldus een LHV-woordvoerder.
Roodheid
Ook roodheid springt eruit in de opgevraagde nieuwe cijfers. ,,Gemiddeld hebben zo’n 30 à 40 mensen op de 100.000 patiënten last van roodheid van de huid. Nu zitten we op 110 klachten per 100.000 inwoners, het drievoudige.’’ Verder kan de eikenprocessierups ook op de slijmvliezen van de ogen slaan, waardoor mensen rode, geïrriteerde ogen krijgen, vervolgt Donker. ,,En mensen die de haren inademen en daar gevoelig voor zijn, doordat ze bijvoorbeeld last hebben van astma, kunnen daar ook last van krijgen.’’
In de provincie Overijssel is het meest gezocht op processierups de afgelopen twaalf maanden. Ook in Brabant, waar het harige kriebelbeestje ooit begon, wordt er nog altijd veel op gezocht, blijkt uit een inventarisatie van de zoekopdrachten in Google. De provincie Gelderland eindigt op de derde plaats bij in Google.
Of het eind van de jeukgolf al in zicht is? ,,Dat hangt vooral van het weer af,’’ voorspelt Donker. ,,Bij droogte blijven die haartjes in de lucht hangen. Dit jaar was de warmste juni ooit. Misschien hangt het ook van die timing af. Als het weer meer gaat regenen, kan het minder worden.’’
Plakband
Wat je tegen de jeuk kunt doen? ,,Het helpt natuurlijk als je in gebieden met eikenbomen bent om je huid te bedekken en een zonnebril op te zetten. Als je al last hebt van jeuk kun je met plakband proberen de haartjes van de huid te krijgen,’’ betoogt Donker. ,,Alleen moet je somsdan wel erg veel plakband gebruiken,’’ voegt zij fijntjes toe. ,,Onder de douche gaan kan ook helpen, en je kunt op thuisarts.nl kijken, daar staan nog meer tips op. Verder moet je niet gaan wroeten in eikenbomen en geen afgewaaide takken oppakken, dat kan ook wel eens zuur uitpakken.’’