INTERVIEWEuropa moet aan de buitengrenzen zijn spierballen laten zien om migratie tegen te gaan, vindt CDA-leider Sybrand Buma. ,,Ik heb het ‘Wir schaffen das’van Angela Merkel nooit overgenomen.”
Sybrand Buma kan er met zijn hoofd niet bij: kansloze asielzoekers die in Ter Apel herrie schoppen in de streekbus, worden beloond met een aparte pendelbus. ,,Het wordt echt tijd dat we een keer van de andere kant gaan redeneren”, stelt de CDA-leider. ,,Kijken naar plichten in plaats van rechten. Of je gedraagt je, of je gedraagt je niet. Wie stennis maakt, moet achter slot en grendel zijn asielprocedure afwachten. En als dat nu niet kan, dan moeten we de wet aanpassen, zodat het wel kan.”
Van Ter Apel naar Europa is in dat opzicht niet zo’n grote stap, stelt Buma. Want de herrieschoppers in wat hij het ‘meest gastvrije dorp van Nederland’ noemt, zijn doorgaans niet de oorlogsvluchtelingen uit bijvoorbeeld Syrië. Het zijn vooral Noord-Afrikanen en Albanezen die hier een bij voorbaat kansloze asielaanvraag doen. En die komen hier vooral doordat landen als Marokko hun plicht verzaken om bootjes die de Middellandse Zee op willen varen tegen te houden. ,,Stel dat in Nederland boten vol mensen zonder paspoort de oversteek willen maken naar Engeland, dan houden wij die toch ook tegen?”
U vindt dat Europa veel strenger moet zijn?
,,We moeten harder zijn. Grenzen stellen. We gaan te veel met de pet rond met de vraag aan landen of ze alsjeblieft willen meehelpen. Terwijl het ook in hun belang is dat de stroom stopt en er geen boten meer uitvaren.”
U wilt landen die niet meewerken, korten op hulpgelden of geen Europese visa meer verstrekken.
,,Ja. We moeten zeggen: we helpen jou met ontwikkelingshulp, maar dan moeten er ook opvangcentra in jouw land komen. Ja, je kunt talentvolle mensen in Europa een opleiding laten volgen, maar dan moet de grensbewaking op orde zijn. Heb je daarbij hulp nodig, dan zorgen we dat morgen de Europese grenswachters van Frontex voor de kust liggen om mee te helpen.”
Waarom is zo’n Europese oplossing nodig?
,,We hebben Europa meer dan ooit nodig om geopolitieke redenen. We staan als Nederland alleen niet sterk genoeg. Er wordt hier wel eens gezegd: trek de landingsrechten op Schiphol maar in. Maar dan denken ze in Marokko, het zal wel, we landen wel in Brussel. Maar als we bijvoorbeeld samenwerken met Frankrijk, dan kan het wel. Autobouwers Peugeot en Renault investeren fors in fabrieken in Marokko.”
U kunt dit wel willen, maar het probleem in Europa is juist vaak dat de 28 lidstaten moeilijk tot overeenstemming komen.
,,De vraag is of de Europesee Unie kan overleven als je alles altijd met 28 doet. Daarom spreek ik ook over samenwerken. Het moet normaler worden om kopgroepen te vormen zonder dat iedereen mee hoeft te doen. Luxemburg heeft geen eigen marine en hoeft van mij niet mee te doen aan kustwachtoperaties op de Middellandse Zee. Maar wij moeten dat als Nederland wel kunnen doen.”
Wat blijft er dan nog over van de Europese gedachte, als landen voortdurend ad hoc samenwerkingsverbanden sluiten?
,,Maar dat gebeurt al. Niet alle EU-landen zitten bij Schengen, niet alle EU-landen hebben de euro.”
U wilt Europa als keuzemenu?
,,Voor een deel wel en voor een deel niet. We moeten af van het idee dat iedereen altijd mee moet doen. Als één land alles kan tegenhouden, gebeurt er uiteindelijk niks. Dan hebben we weer een mislukte nacht tijdens een Europese top.”
Waar ligt dan precies de grens?
,,Dat zie je nu terug bij de onderhandelingen over de brexit. De Britten willen wel het vrije verkeer van goederen behouden, maar niet dat van personen. Dus wel de vrachtwagens, maar niet de mensen. Dat kan niet binnen een gezamenlijke, interne markt. Nederland zou daar als transportland enorm veel hinder ondervinden.”
U wilt landen binnen Schengen tijdelijk schorsen als ze hun grensbewaking niet op orde hebben. Dat is makkelijk praten, als land zonder enorme buitengrenzen.
,,Grensbewaking ligt aan de basis van het vertrouwen in Europa. Als dat niet goed gebeurt, snap ik heel goed dat mensen denken: waar hebben we Europa nog voor nodig? Daarom heb ik het ‘’Wir schaffen das’ van Angela Merkel nooit overgenomen. Er is wel heel veel kritiek op Hongarije, en als het gaat over de omgang met migranten, dan deel ik die. Maar dát er een hek staat aan de grens is heel logisch. Dat zouden wij ook doen.”
Maar voor landen zoals Italië en Griekenland, met zo veel kustlijn en eilandjes, is dat toch ondoenlijk?
,,Je moet laten zien dat je Schengen waard bent. Als landen zeggen dat ze de grensbewaking zelf af kunnen, dan moeten ze dat ook aantonen. Dan kan het niet zo zijn dat je à la Griekenland vluchtelingen gewoon doorlaat en aanvankelijk zelfs hulp weigert bij de grenscontroles. Wat in 2014 en 2015 is gebeurd, mag nooit meer gebeuren. Daarom moeten we die discussie nu voeren en niet wachten tot er een nieuwe crisis uitbreekt. Italië heeft nu de havens voor bootjes gesloten, maar zal ook inzien dat dit niet genoeg is om de stroom te stoppen. Daarvoor is nodig dat die bootjes niet meer uitvaren.”
Het CDA is lid van het grootste machtsblok in Europa, de Europese Volkspartij. Krijgt u daar de handen op elkaar voor dit verhaal?
,,Manfred Weber, de Spitzenkandidat namens de Europese christendemocraten, ken ik heel goed. Ook hij zegt: grensbewaking is de basis van vertrouwen in Europa. Hij heeft ook gezegd: Turkije komt niet bij de EU. Daar ben ik het zeer mee eens.”
Prominente CDA’ers hebben deze week een manifest geschreven waarin zij oproepen tot meer leiderschap. Het CDA zou onder meer beter moeten uitdragen wat het met Europa wil, in plaats van wat het niet wil.
,,Nou, dat kan niet mooier, zou ik bijna zeggen. Al heb ik deze ideeën natuurlijk niet pas sinds dat manifest er ligt.”
U begrijpt eigenlijk niks van die kritiek?
,,In dat manifest staan dingen die ik onderschrijf en dingen die ik niet onderschrijf. Wij zijn in de partij bezig met een programma voor de lange termijn, tot 2030, daarin past dit.”
U bedoelt het post-Buma-tijdperk?
Lachend: ,,Nou, dan praat je over 2050.”
Uw partijkoers ligt intern onder vuur. Er zijn leden die u te rechts vinden. U benoemt te veel problemen en komt te weinig met oplossingen.
,,Daar kan ik niet zoveel mee. Dit is een duiding waarmee je de manifestschrijvers geen recht doet. Er staan stellingen in die ik herken en waar weer andere meningen tegenover staan. Prima. Ik bedoel: als ik leiding wil geven aan een democratische partij, moet ik ook ruimte bieden aan een democratische discussie. En dat doe ik.”
U kunt leven met de kritiek?
,,Dit is vaker gebeurd. Het is zo normaal. Ik zou het juist jammer vinden als CDA’ers dit niet meer doen. Ik lees het, dat is mijn taak, en doe er ook wat mee. Soms ben ik het ermee eens en soms niet.”
Buma naar Leeuwarden?
Het gonst in Den Haag: heeft Sybrand Buma zijn zinnen gezet op het burgemeesterschap van Leeuwarden? De Telegraaf stookte gisteren het vuurtje flink op, maar Buma zelf houdt de kaken stijf op elkaar. Hij reageert nooit op vragen over vacatures en doet dat ook in dit geval niet, luidt diens repliek. Mocht Buma burgemeester worden, dan treedt hij in de voetsporen van zijn vader en grootvader.