CDA en D66: Als Rutte vertrekt, valt het kabinet

Wat de twee grootste regeringspartners van Rutte betreft, zou een tussentijds vertrek niet zonder consequenties zijn. Dan valt het kabinet, waarschuwen ze. ,,Theoretisch zijn nieuwe verkiezingen niet nodig. Maar het zou onwenselijk zijn om zo’n grote ingreep in het kabinet zonder verkiezingen te doen’’, zegt een D66-topper.

Een hooggeplaatste CDA’er uit de coalitie is stellig: ,,Als Rutte naar Brussel gaat, zullen er zeker verkiezingen komen. Dat beseft Rutte ook, dus hij zal wel drie keer nadenken. Maar de druk vanuit 27 landen kan zo groot worden dat er geen andere optie meer is.’’

Over de toekomst van Rutte wordt al maanden gespeculeerd. Na de Europese verkiezingen van komend voorjaar komt de post van voorzitter van de Europese Commissie vacant. Die wordt nu vervuld door Luxemburger Jean-Claude Juncker. Ook wordt Rutte getipt om eind volgend jaar Donald Tusk op te volgen als president van de Europese Unie.

Dat Ruttes naam telkens opduikt, komt doordat hij een van de langstzittende regeringsleiders van de EU is. Bovendien heeft hij veel ervaring met het sluiten van ingewikkelde coalities. Iets wat de soms tot op het bot verdeelde unie hard nodig heeft.

Zelf heeft Rutte al meermaals gezegd dat er geen sprake van is dat hij voor een topbaan afreist naar Brussel. ,,Ik maak deze periode af en kijk of ik dan weer beschikbaar ben voor een nieuwe periode’’, zei Rutte afgelopen voorjaar.

Over de opvolging van Juncker is een strijd gaande tussen het Europarlement en de EU-regeringsleiders. Het parlement vindt dat een van de zogeheten Spitzenkandidaten (lijsttrekkers bij de Europese verkiezingen) deze functie moet krijgen. De regeringsleiders willen zelf een vinger in de pap houden bij de samenstelling van het dagelijks bestuur van de unie in Brussel.