Prijzen van voedingsmiddelen, dranken en tabak stuwen inflatie, ook energie werd duurder

De hogere inflatie is het gevolg van iets harder gestegen prijzen van voedingsmiddelen, dranken en tabak. Dat geldt ook voor de prijzen in de dienstensector. Energie werd eveneens duurder, na een lichte daling van de energieprijzen in november. In dat cijfer zijn ook motorbrandstoffen meegenomen. Het CBS zegt ook dat over heel 2024 een inflatie in Nederland werd gemeten van gemiddeld 3,3 procent. Dat was 3,8 procent in 2023.De Nederlandse inflatie op basis van de Europese geharmoniseerde rekenmethode steeg in december naar 3,9 procent, van 3,8 procent een maand eerder. De Europese rekenmethode is iets anders dan die van het CBS. Bij de binnen de Europese Unie afgesproken methode om de inflatie te meten, wordt geen rekening gehouden met de kosten voor het wonen in een eigen woning.

Later op de dag worden ook inflatiecijfers van de eurozone gepubliceerd door statistiekbureau Eurostat. De inflatie in het eurogebied was in november nog 2,2 procent.

Lonen in nieuwe cao-afspraken stegen vorig jaar gemiddeld 5,3 procent, berekende werkgeversorganisatie AWVN. De toename is minder sterk dan in 2023, maar de belangrijke adviseur voor arbeidsvoorwaarden vindt de loonstijging toch hoger dan ‘wat gezond is voor Nederland’. De loonstijging komt naar verwachting ook boven de inflatie van 2024 uit. In een eerste raming gaat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) ervan uit dat het dagelijks leven vorig jaar 3,3 procent duurder is geworden.

AWVN-directeur Raymond Puts vreest dat hogere loonkosten voor werkgevers de prijzen verder opdrijven. Ook is het volgens hem slecht voor de concurrentiepositie van Nederlandse bedrijven als de lonen te hard stijgen. Tegelijkertijd blijft de arbeidsmarkt krap waardoor werknemers en vakbonden een sterke positie hebben bij loononderhandelingen, erkent hij. ,,Maar de achterliggende vraag gaat over de kracht van de economie op lange termijn. Voor het derde jaar op rij is het besteedbaar inkomen al gestegen. Ik zou dit graag ook van de vakbond horen. We moeten namelijk ook oog houden voor de betaalbaarheid en het investeringsklimaat”, zegt Puts.

De grootste vakbond van Nederland, FNV, wees er de afgelopen jaren juist vaak op dat de winsten bij veel bedrijven harder zijn gestegen dan de lonen. Ook slinkt volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek het deel dat werkenden opstrijken van alle verdiensten van bedrijven al jarenlang. Dat wijst er volgens FNV ook op dat de lonen best wat mogen stijgen.

_{Tekst gaat verder onder de grafiek.}

De Nederlandsche Bank (DNB) zei vorige maand dat ze verwacht dat de inflatie in 2025 uitkomt op 3,2 procent en in 2026 daalt naar 2,8 procent. ‘Hiermee blijft de inflatie in Nederland de komende jaren hoger dan in het eurogebied. Het verschil komt vooral door binnenlandse factoren: hoge vraag, hoge loongroei en stijging van huren. Ook de verhoging van belastingen op bijvoorbeeld tabak en hotelovernachtingen dragen bij aan de inflatie in Nederland’, luidde het in de Najaarsraming.

Na een recordhoogte van 11,6 procent in 2022, daalde de inflatie in 2024 naar 3,2 procent. De groei van de economie kwam in 2024 uit op 0,9 procent en zal in 2025 en 2026 uitkomen op 1,5 procent, schatte de DNB.

‘De groei van de Nederlandse economie moet het vooral hebben van de binnenlandse vraag. De bestedingen van burgers nemen vooral in de tweede helft van 2024 toe, met dank aan hogere huishoudinkomens. Doordat de lonen sneller stijgen dan de inflatie, neemt het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens toe (+ 4,5%). Die inkomensstijging gebruiken huishoudens voor een deel om extra te sparen, onder meer om hun hypotheek af te lossen of om een woning te kopen.’

Onze economische groei wordt volgens De Nederlandse Bank wel bedreigd, met name door de grote internationale geopolitieke onzekerheid. ‘Nederland blijft als handelsland gevoelig voor ontwikkelingen in het buitenland, zoals in het Midden-Oosten en de Russische oorlog in Oekraïne. Daar komt de dreiging van een handelsoorlog met hoge wederzijdse invoertarieven nog bij. De onzekerheid hierover is sinds de verkiezing van Donald Trump sterk toegenomen. Een handelsoorlog kan de economische groei in Nederland flink raken, zo hebben we berekend.’

DNB werkt bij haar voorspellingen voor de Nederlandse economie samen met de Europese Centrale Bank (ECB) en andere centrale banken van de eurolanden. De ECB is de rente aan het verlagen om de economie van het eurogebied te ondersteunen. In december werd de rente opnieuw met een kwart procentpunt verlaagd. Dat was de vierde renteverlaging van 2024. Naar verwachting gaat de ECB dit jaar verder met het verlagen van de rente.