Het kabinet-Schoof krijgt vorm. Er komen zestien ministers en dertien staatssecretarissen. Partijen kunnen met ministers op hun ‘eigen’ terreinen een flinke stempel op beleid zetten. Zo claimt de PVV onder meer Migratie en Volksgezondheid, de VVD krijgt Financiën en Defensie, NSC onder meer Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken en BBB Landbouw.
,,Goed nieuws”, zei Wilders in de Tweede Kamer dinsdag toen hij het akkoord over de ministersposten bekendmaakte. ,,Over de mensen, over de verdeling zijn we eruit.” Later deze week volgen de details.
Wel lekte dinsdag al een en ander uit over aantallen en namen. Zo melden Haagse bronnen dat het nieuwe kabinet straks zestien ministers telt (vier minder dan in Rutte IV): de partijloze premier Dick Schoof en daarnaast vijf ministers namens de PVV, vier namens de VVD, vier namens NSC en twee namens de BBB. Ook hebben ze dertien staatssecretarissen op het oog. Dat zou het totaal op 29 bewindspersonen brengen, evenveel als in het huidige kabinet.
Partijen claimen ministersposten die passen bij hun belangrijkste plannen. Zo mag de PVV van Wilders volgens ingewijden ministers leveren voor Migratie, Volksgezondheid, Buitenlandse Handel/Ontwikkelingssamenwerking, Economische Zaken en Infrastructuur.
De VVD krijgt dan Justitie, Defensie, Klimaat & Groene Groei en Financiën. NSC zal ministers leveren voor Binnenlandse Zaken, Buitenlandse Zaken, Sociale Zaken en Onderwijs. De BBB krijgt Landbouw en Wonen (dat ook onder Binnenlandse Zaken valt).
Nu de coalitie het eens is over de posten en de bemensing kan de deadline van 26 juni nog gehaald worden. Idealiter zou dan het nieuwe kabinet op het bordes van het paleis moeten staan. Vooraf mikte de coalitie op een kabinet dat voor de helft zou bestaan uit mensen van buiten de politiek. Maar de namen die tot dusver zijn uitgelekt, zijn vooral van zittende Tweede Kamerleden.
Zij worden genoemd: Agema, Hermans, Van Hijum en Keijzer
PVV
In de Haagse wandelgangen worden diverse politici getipt voor een kabinetspost. Bij de PVV wordt Fleur Agema genoemd als minister van Volksgezondheid. Agema is al jaren vertrouweling van Wilders en heeft al erg lang de zorgportefeuille in de fractie. Ze wil dinsdag niks zeggen over een overstap naar het kabinet, wel zegt Agema: ,,Ik ben beschikbaar.” PVV-Kamerlid Gidi Markuszower wordt genoemd als minister van Migratie (op het ministerie van Justitie). Mogelijk wordt hij ook vicepremier namens de PVV.
VVD
Bij de VVD worden Tweede Kamerleden Eelco Heinen (als minister van Financiën) genoemd en Sophie Hermans als minister voor Klimaat & Groene Groei. Hermans zou ook in beeld zijn als vicepremier, maar gaat zelf niet in op vragen daarover: ,,Er komt ergens deze dagen nieuws, maar niet van mij hier voor de camera.” Opvallende nieuwkomer is David van Weel, die namens de VVD in het kabinet zou stappen. Van Weel is nu nog een hoge adviseur bij de Navo. VVD’er Thierry Aartsen wordt getipt als staatssecretaris van Sociale Zaken.
NSC
Het van de VVD naar NSC overgestapte Kamerlid Folkert Idsinga wordt getipt als staatssecretaris op Financiën (Fiscaliteit). Oud-ambassadeur en -diplomaat en Tweede Kamerlid Caspar Veldkamp van NSC zou in beeld zijn als minister van Buitenlandse Zaken. Namens NSC zou Kamerlid Eddy van Hijum minister worden van Sociale Zaken en hij is ook de beoogde NSC-vicepremier, al wil niemand dat officieel bevestigen.
BBB
Bij BBB wordt Tweede Kamerlid Mona Keijzer zeker minister, zo bevestigt ze dinsdag, al wil ze nog niet zeggen op welk ministerie. Haar naam wordt in de wandelgangen gekoppeld aan de portefeuille Wonen (op het ministerie van Binnenlandse Zaken). Keijzer zou ook vicepremier worden. Iedere regeringspartij heeft recht op één vicepremier.
Dertien staatssecretarissen
De partijen hebben ook de staatssecretariaten verdeeld. De PVV levert er vier, de VVD, NSC en BBB krijgen er ieder drie. De PVV levert een staatssecretaris Binnenlandse Zaken, Infrastructuur, Volksgezondheid en Onderwijs.
De VVD heeft dan ook een staatssecretaris op Volksgezondheid, op Onderwijs en één op Sociale Zaken. NSC levert beide staatssecretarissen Financiën (één voor Belastingen/Fiscaliteit en één voor Toeslagen) en BBB die van Visserij, Defensie en Groningen/Mijnbouw.
Ruzie
De gesprekken over de kabinetsposten verliepen bij vlagen moeizaam, achter de schermen klaagden partijen over elkaars opstelling en eisen. ,,Het verbaast me gezien de eerdere formatierondes niet dat we ook hier lang over deden”, zei NSC-leider Omtzigt dinsdag. Waar dat aan ligt, wil Omtzigt niet kwijt. Volgens een betrokkene is er tot het laatst geruzied over de verdeling van het aantal staatssecretarissen.
De beoogde bewindspersonen moeten nog door de veiligheids- en integriteitsscreening. Ook worden ze nog door de Tweede Kamer ondervraagd in een reeks hoorzittingen. Pas daarna worden de ministers en staatssecretarissen beëdigd.
Vervolgens moeten de bewindslieden het zogeheten hoofdlijnenakkoord verder uitwerken dat PVV, VVD, NSC en BBB vorige maand sloten. De verwachting is dat die uitwerking met Prinsjesdag klaar is.
Al onze podcasts vind je op ad.nl/podcasts.
Bekijk hier al onze video’s over de politiek: